Mae Partneriaeth Trosglwyddo Gwybodaeth (KTP) rhwng Prifysgol Caerdydd ac Airbus a ddatblygodd ffyrdd newydd o fesur cadernid penderfyniadau Deallusrwydd Artiffisial ar ganfod ymosodiadau seiber amser real, wedi’i graddio’n ‘rhagorol’ gan Innovate UK.
Mae’r prosiect sy’n canolbwyntio ar AI gyda’r cawr technoleg byd-eang, wedi cryfhau’r gynghrair strategol rhwng Airbus a’r Brifysgol ymhellach, wrth iddynt gydweithio ar amrywiaeth o weithgareddau arloesi ac ymchwil seiber.
Derbyniodd y prosiect arian drwy Bartneriaeth Trosglwyddo Gwybodaeth uwch (eKTP) a ddyfarnwyd gan Lywodraeth Cymru ac Innovate UK a galluogodd Airbus i weithio’n agos gyda Chanolfan Ymchwil Seiberddiogelwch (CCSR) Prifysgol Caerdydd , sef uned ymchwil academaidd flaenllaw yn y DU ar gyfer dadansoddeg seiberddiogelwch.
Ceisiodd yr eKTP ddatblygu’r dechnoleg AI cyntaf sy’n seiliedig ar dystiolaeth, gadarn ac egluradwy i ganfod a rhagweld ymosodiadau seiber maleisus yn Airbus, gan wella mabwysiadu ei alluoedd canfod ac ymateb.
Bu Cydymaith, Matthew Hopkins, yn rheoli’r prosiect, gan weithio yn Labordy Seiber Airbus yng Nghasnewydd, i ymgorffori’r wybodaeth a’r gallu newydd yng ngweithrediadau seiberddiogelwch rheng flaen Airbus sy’n amddiffyn 130,000 o weithwyr ledled Ewrop rhag Toulouse.
Yn ogystal â datblygu dealltwriaeth Airbus wrth ‘esbonio’ y penderfyniad y mae deallusrwydd artiffisial yn ei wneud, mae’r eKTP wedi datblygu dulliau newydd sy’n seiliedig ar dystiolaeth i brofi gwytnwch dulliau AI i ganfod technegau ymosodiad seiber sy’n datblygu ac sy’n dueddol o newid dros amser, yn ogystal â gwrthwynebiad i ymdrechion i ‘ddrysu’r’ deallusrwydd artiffisial trwy drin yr algorithmau i wneud penderfyniad anghywir. Mae’r KTP wedi darparu mecanwaith lle gellir datgelu a deall problemau gyda dibynadwyedd y model Deallusrwydd Artiffisial / Dysgu Peiriannau, ac felly eu hunioni. Mae hyn wedi cynyddu dibynadwyedd a diogelwch modelau sy’n cael eu datblygu ar hyn o bryd, ac mae hefyd wedi cynyddu’r tebygolrwydd y bydd gwasanaethau sy’n cynnwys Deallusrwydd Artiffisial / Dysgu Peiriannau yn y dyfodol yn fwy dibynadwy a diogel.
Mae hwn yn ddull arloesol sy’n seiliedig ar risg o ymdrin â thechnoleg deallusrwydd artiffisial cadarn y gellir ei hesbonio, ac mae’n gam enfawr mewn gwytnwch busnes. Gallai’r dull newydd a’r wybodaeth a gafwyd o’r prosiect leihau’r costau sylweddol posibl i ddioddefwyr ymosodiadau seiber ac ychwanegu at arbenigedd blaenllaw’r cwmni nid yn unig o ran defnyddio deallusrwydd artiffisial i wella seiberddiogelwch, ond hefyd o ran cadernid y deallusrwydd artiffisial a ddefnyddir ar draws y busnes.
Mae Matthew hefyd wedi lleoli eu hunain fel arweinydd yn y maes hwn trwy amrywiol sgyrsiau yn fewnol ac yn allanol ac ers hynny mae wedi cael gwaith yn y maes hwn.
Dywedodd Angela Smith, Pennaeth Arloesedd Seiber, Airbus:
“Mae’r KTP wedi hwyluso ffocws hirfaith ar bwnc technegol arbennig o anodd, sy’n gwneud newid gwirioneddol i’r ffordd y defnyddir Deallusrwydd Artiffisial / Dysgu Peiriannau yn y sefydliad. Mae hyn yn ymarferol, a hefyd yn ddiwylliannol ar draws y gymuned arbenigol.”
Yr Athro Pete Burnap, Athro Gwyddor Data a Seiberddiogelwch, Ysgol Cyfrifiadureg a Gwybodeg Caerdydd, Cyfarwyddwr Hyb Arloesedd Seiber Cymru a Chyd-gyfarwyddwr Sefydliad Arloesedd Trawsnewid Digidol Prifysgol Caerdydd, oedd yn arwain y prosiect eKTP hwn.
“Rhoddodd yr eKTP yr amser a’r mynediad i fusnes byd-eang i ddeall pryderon ynghylch cadernid AI, ac i ddilysu dull a allai fod yn dderbyniol i helpu i liniaru pryderon ynghylch defnyddio deallusrwydd artiffisial yn ddiogel. Mae hyn yn enfawr o ran mabwysiadu deallusrwydd artiffisial yn fyd-eang, y gellir ei ystyried yn ddirgelwch i lawer o sefydliadau o hyd.” Yr Athro Pete Burnap, Athro Gwyddor Data a Seiberddiogelwch
Mae Prifysgol Caerdydd ac Airbus wedi gweithio ar brosiectau seiberddiogelwch a rennir ers dros ddegawd, gan gyd-lansio Canolfan Ragoriaeth Airbus mewn Dadansoddeg Seiberddiogelwch , yn 2017 a Chanolfan Ragoriaeth Airbus mewn Seiberddiogelwch sy’n Ganolog i Ddynol yn 2020. Mae eu cydweithrediad amlddisgyblaethol yn cwmpasu meysydd o ddiddordeb i’r ddwy ochr gan gynnwys deallusrwydd artiffisial ar gyfer seiberddiogelwch, uwch risg ac effaith modelu, a’r ffactorau sy’n gysylltiedig â gwneud penderfyniadau ar seiberddiogelwch.
Mae’r eKTP wedi hyrwyddo enw da Cymru am ragoriaeth seiber ymhellach ac mae’n cefnogi ei nodau i arwain ar fentrau ymchwil seiberddiogelwch a phartneriaethau ymchwil academaidd.
Dywedodd Ysgrifennydd Cabinet Llywodraeth Cymru dros yr Economi, Ynni a Chynllunio, Rebecca Evans:
“Mae seiberddiogelwch yn gryfder gwirioneddol i economi Cymru, wedi’i ysgogi’n rhannol gan bartneriaethau diwydiant-academaidd cryf sy’n canolbwyntio ar fynd i’r afael â phroblemau’r byd go iawn. Mae hon yn enghraifft wych o’r partneriaethau hyn ar waith, gan ddangos gwerth Partneriaethau Trosglwyddo Gwybodaeth wrth gysylltu busnesau ag arbenigedd sy’n seiliedig ar ymchwil i gefnogi arloesi cydweithredol.”
“Mae Partneriaethau Trosglwyddo Gwybodaeth yn rhan bwysig o ecosystem arloesi Cymru a, gyda chymorth ychwanegol gan Lywodraeth Cymru bellach, rwy’n annog unrhyw sefydliad sydd â syniad arloesol i fanteisio ar y rhaglen hon a gwireddu’r manteision eu hunain.”
I gael rhagor o wybodaeth am KTPs, ewch i: www.caerdydd.ac.uk/ktp