Mae Bwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda wedi cyflwyno technoleg newydd arloesol sy’n addo trawsnewid profiad menywod beichiog sy’n byw gyda diabetes Math 1.
Mae menywod sydd eisoes yn feichiog neu sy’n bwriadu beichiogi yn cael cynnig ‘pancreas artiffisial’ sy’n cynnwys pwmp inswlin, synhwyrydd glwcos, ac algorithm uwch sy’n rhedeg ar ap ffôn symudol.
Yna bydd y pancreas artiffisial yn cyfrifo ac yn darparu dosau inswlin manwl gywir sydd eu hangen cyn ac yn ystod beichiogrwydd.
Dywedodd Dr Lisa Forrest, Meddyg Ymgynghorol, Diabetes a Meddygaeth Gyffredinol yn Hywel Dda: “Yn aml, mae menywod â diabetes Math 1 yn cael anhawster rheoli eu lefelau glwcos cyn ac yn ystod beichiogrwydd. Gall hyn arwain at gymhlethdodau i fabanod newydd-anedig, fel genedigaeth gynamserol, pwysau geni uchel a’r angen am ofal dwys.
“Fodd bynnag, dangoswyd bod lleihau lefelau glwcos yn y gwaed cyn ac yn ystod beichiogrwydd yn lleihau’r risg o ganlyniadau niweidiol difrifol, gan gynnwys namau geni, marw-enedigaeth a marwolaeth newyddenedigol.”
“Gall y ‘pancreas artiffisial’ hwn drawsnewid profiad y menywod hyn o feichiogrwydd - gan helpu i wneud yr amser arbennig hwn ym mywyd menyw yn llai llawn straen ac yn fwy pleserus.”
Cafodd tîm diabetes Hywel Dda hyfforddiant ar y dechnoleg hon yn ystod mis Gorffennaf a mis Tachwedd 2024 ac roeddent yn gyffrous i fod yn un o’r ysbytai cyntaf yng Nghymru i gynnig y dechnoleg yn rheolaidd i bob beichiogrwydd newydd yr effeithir arno gan ddiabetes Math 1.
Ym mis Rhagfyr 2024, dechreuwyd wyth menyw sy’n byw gyda diabetes Math 1 a oedd yn feichiog neu’n cynllunio beichiogi ar y pwmp Ypso (pwmp inswlin) ochr yn ochr â’r Algorithm CAM APS FX dolen gaeedig hybrid.
Parhaodd Lisa:
“Edrychodd adroddiad a gyhoeddwyd yn 2023 ar y defnydd o dechnoleg ‘pancreas artiffisial’ gyda’r pwmp inswlin ac algorithm dolen gaeedig hybrid CAM APS FX yn ystod beichiogrwydd.
“O’i gymharu â dulliau therapi inswlin traddodiadol, treuliodd menywod a ddefnyddiodd y dechnoleg yn ystod beichiogrwydd fwy o amser gyda’u lefelau glwcos yn yr ystod darged beichiogrwydd, roeddent yn llai tebygol o gael cymhlethdodau pwysedd gwaed yn ystod beichiogrwydd ac roeddent yn ennill llai o bwysau.
“Fe wnaethon nhw hefyd adrodd bod defnyddio’r system wedi lleihau gofynion corfforol, meddyliol ac emosiynol rheoli eu diabetes ac wedi cynyddu eu hyder i gyrraedd targedau glwcos, wedi gwella cwsg ac wedi lleihau eu straen a’u pryder.”
Mae Michelle Jones o Aberdaugleddau yn un o’r darpar famau sydd wedi elwa o’r driniaeth pancreas artiffisial.
“Roedd gen i bryderon am feichiogrwydd. Cefais ddiagnosis o Ddiabetes Math 1 pan oeddwn i tua 19 oed ac rwy’n 36 oed nawr. Pan oeddwn i yn fy 20au, cefais fy rhybuddio am fy lefelau siwgr yn y gwaed a pha mor reoledig y byddai angen eu bod yn ystod beichiogrwydd, oherwydd mae risg i chi a’r babi. Fy mhrif bryder oedd am y babi - pethau fel gamesgoriadau a marw-enedigaethau neu gallwch chi gael namau geni.
Pan ddywedodd Michelle wrth y tîm diabetes ei bod hi eisiau ceisio cael babi, roedd hi’n defnyddio pen diabetes.
“Roedd y tîm yn monitro fy lefelau siwgr yn y gwaed i sicrhau eu bod nhw yn y lle gorau y gallen nhw fod. Ond allwn i ddim cael y canlyniadau roeddwn i eu hangen gyda’r pennau, felly fe wnaethon nhw fy rhoi ar y pwmp wedyn. Roedd yn dreial, ond gwellodd fy lefelau’n sylweddol. Felly fe wnaeth hynny fy nghefnogi a’m helpu’n fawr.
“Mae’r pancreas artiffisial newydd newid popeth mewn gwirionedd. Weithiau os nad yw lefelau eich siwgr gwaed o fewn yr ystod, mae’n rhoi’r hyder hwnnw i chi, y rhywfaint o sicrwydd y bydd yn eich helpu i gywiro eich lefelau. Mae wedi rhoi rheolaeth dynnach i mi dros fy lefelau glwcos.”
Mantais arall i Michelle yw y gall tîm diabetes Hywel Dda fonitro ei lefelau o bell, sy’n golygu nad oes rhaid iddi deithio i Ysbyty Glangwili yng Nghaerfyrddin ar gyfer pob apwyntiad.
“Gall y tîm fy monitro drwy’r ap, fel y gallant lawrlwytho fy holl ddata,” eglurodd Michelle. “Bob pythefnos gallant ddod â fy nata i fyny ar y cyfrifiadur a gallaf gael apwyntiad galwad ffôn sy’n arbed teithio awr yn y car i Langwili. Rwy’n dal i fynd i apwyntiadau ond nid mor aml.
“Gobeithio y bydd menywod eraill yn cael yr un cyfleoedd ag yr wyf i wedi’u cael.”
Dechreuodd y broses o gyflwyno technoleg y ‘pancreas artiffisial’ yn genedlaethol ym mis Hydref 2024 gyda’r nod o gynnig y dechnoleg hon i bob menyw feichiog sy’n byw gyda diabetes math 1 erbyn mis Mawrth 2027.
Mae’r dechnoleg hefyd ar gael i unrhyw unigolyn sy’n cynllunio beichiogrwydd gyda Diabetes Math 1 ac am ragor o wybodaeth siaradwch â’u tîm arbenigol.
Dywedodd Mark Henwood, Cyfarwyddwr Meddygol Dros Dro yn Hywel Dda: “Rwy’n falch iawn o’r gwaith arloesol sy’n cael ei wneud gan ein tîm diabetes anhygoel. Bydd y dechnoleg artiffisial yn trawsnewid profiadau menywod sy’n byw gyda Diabetes Math 1 ac yn helpu i wneud eu beichiogrwydd yn brofiad mwy diogel a llai llawn straen.”
